ας μη βγει η ύλη

Η βελούδινη επανάσταση των καθηγητών

Ας μη βγει η ύλη!

Η εξάντληση της ύλης έχει καταστεί το μόνιμο παράπονο των καθηγητών όχι μόνο του Λυκείου αλλά και του Γυμνασίου- τώρα τελευταία και των δασκάλων στα Δημοτικά! Πολλές φορές βέβαια γκρινιάζουμε χωρίς λόγο και αρκετές φορές αυτοπεριοριζόμαστε, πάντως το πρόβλημα είναι υπαρκτό και πρέπει να αναζητήσουμε διεξόδους. Ο τίτλος της παρέμβασής μας μπορεί να είναι προκλητικός, αλλά ο στόχος της είναι αυτός , να προκαλέσει τη συζήτηση.
-η ύλη συνεχώς αυξάνεται. Όχι σε ποσότητα πάντοτε. Τα καινούρια βιβλία σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι μικρότερα σε όγκο και καλύτερα ίσως από τα προηγούμενα (στη δομή της ύλης, στη διαφοροποίηση των ασκήσεων, στην αναζήτηση της κριτικής σκέψης των μαθητών, στην εικονογράφηση), αλλά η ύλη τους είναι πιο πυκνή και πιο δύσκολη.
-η ύλη συνεχώς εντατικοποιείται. Απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες αναμένονται κάθε χρόνο από μικρότερες ηλικίες. Ένα απ’ τα δεκάδες παραδείγματα, φιλολογικό και προσωπικό. Όταν ήμουν μαθητής στο Λύκειο(1991), δε διδάχτηκα στο μάθημα της Έκθεσης- Έκφρασης «τρόπους ανάπτυξης παραγράφου». Όταν δούλεψα στα φροντιστήρια (1998) τους δίδαξα στους μαθητές μου για να περάσουν τις εξετάσεις τους. Τώρα που εργάζομαι στο Γυμνάσιο (2007), οι «τρόποι ανάπτυξης παραγράφου» κατέβηκαν στη Δευτέρα Γυμνασίου. Και όταν θα κάνω τα δικά μου παιδιά το 2015 θα πρέπει να τα προετοιμάσω για το πώς θα αναπτύξουν παραγράφους στο «σκέφτομαι και γράφω» των τάξεων του Δημοτικού! ΕΛΕΟΣ!
- η ύλη δε χρειάζεται να εξαντληθεί. Τα περισσότερα μαθήματα επαναλαμβάνουν την ύλη τους στο Λύκειο. Η Ιστορία του Λυκείου είναι ακριβώς η ίδια με αυτή του Γυμνασίου. Τώρα μάλιστα που συγκεκριμένοι εκδοτικοί οίκοι αναλαμβάνουν τη συγγραφή των βιβλίων και αυτά των αντίστοιχων τάξεων είναι ακριβώς τα ίδια. Η Φυσική του Λυκείου σχεδόν ξεκινά απ’ την αρχή. Για τα Αρχαία στην Α’ Λυκείου διατίθενται 5 ώρες , όταν πριν από 15 χρόνια που τα παιδιά ξεκινούσαν τα αρχαία στο Λύκειο το μάθημα ήταν 4ωρο.
- το βασικότερο, η επιμονή στην ύλη είναι αντιπαιδαγωγική. Δε χρειάζεται να διαβάσουμε καμία παιδαγωγική διατριβή για να αποδεχτούμε ότι πιο σημαντικό είναι το παιδί να αποκτήσει την ικανότητα να μαθαίνει από το να το φορτώνουμε γνώσεις. Ο λαός έχει ξεκαθαρίσει αιώνες τώρα πως αν θέλουμε να χορτάσουμε κάποιον δε του δίνουμε κάθε μέρα ψάρια αλλά τον μαθαίνουμε να ψαρεύει!
- ακόμα, η επιμονή στην ύλη βλάπτει σοβαρά τα τελευταία κεφάλαια. Είναι απίστευτο, αλλά αν και δεκαετίες τώρα τα παιδιά διδάσκονται Αντιγόνη στη Δευτέρα Λυκείου, πολύ λίγα ξέρουν το τέλος της!

Ας μη βγει η ύλη λοιπόν.
Προσοχή όμως. Η μη εξάντληση της ύλης δε σημαίνει λιγότερη δουλειά για τους καθηγητές αλλά περισσότερη!
- γιατί του μάθημα μας θα αξιολογηθεί από το αν καταφέραμε να περάσουμε δεξιότητες στους μαθητές και όχι από το αν τελειώσαμε την ύλη τους.
- Γιατί πρέπει να βρούμε τρόπους να κινητοποιήσουμε τους μαθητές στην τάξη μας και όχι απλώς να μαθαίνουμε το μάθημά μας και να το παραδίδουμε
- Γιατί πρέπει να ιδρώσουμε μες την τάξη για να αγαπήσουν τα παιδιά το μάθημα και όχι να κάτσουμε στην έδρα μας παραδίδοντας την ύλη μας
- Γιατί πρέπει να αλλάξουμε το μάθημά μας στοχεύοντας στην ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των παιδιών
- Γιατί πρέπει να κάτσουμε και μετά το μάθημα να συζητήσουμε με τους μαθητές μας, αφού η ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους δε τελειώνει όταν χτυπά το κουδούνι, τελειώνει όμως η παράδοση της ύλης.

Δεν μπορούμε λοιπόν να είμαστε ευχαριστημένοι με το αν εξαντλήσαμε την ύλη, γιατί μαζί μ’ αυτήν έχουμε εξαντλήσει και τους εαυτούς μας και τα παιδιά.

Κόλλιας Χρήστος